Όπου η θέληση είναι μεγάλη, οι δυσκολίες είναι μικρές

  Στέλλα Μιχολίτση: «Θέλω να αποδεικνύω στον εαυτό μου ότι μπορώ να κάνω πράγματα»

 Η Στέλλα Μιχολίτση είναι μια κοπέλα που βιώνει εκ γενετής ολική απώλεια όρασης κι ενώ δεν έχει δει ποτέ τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε οι περισσότεροι από εμάς, μπορεί και ανοίγει τα δικά μας μάτια με όσα έχει ζήσει και όσα έχει καταφέρει. Μας έδωσε ηχηρά μηνύματα μέσα από τα οποία ο καθένας μας διαπιστώνει την σχετικότητα της πραγματικότητας.

«Όπου η θέληση είναι μεγάλη, οι δυσκολίες είναι μικρές.»

Ανοίγουμε μια από τις αγαπημένες μας ως τώρα συνεντεύξεις με αυτό το ρητό του Μακιαβέλι, αφού είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε έναν άνθρωπο που έχει αποδείξει ότι με πραγματική θέληση και όρεξη, ακόμα και τα φαινομενικά αξεπέραστα προβλήματα μπορούν τελικά να ξεπεραστούν.

Στην συνάντησή μας ήρθε με την συνοδεία του -επίσης τυφλού- συντρόφου της, Σώστη Καραγιαννόπουλου και όλοι μαζί είχαμε μια συναρπαστική συζήτηση, απόσπασμα της οποίας σας παρουσιάζουμε σήμερα.

Για αρχή πες μας μερικά πράγματα για σένα. Με τι ασχολείσαι;

Είμαι δασκάλα ειδικής αγωγής, αποφοίτησα από το Παιδαγωγικό τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το 2016. Έχω δουλέψει 1 χρόνο στο Ειδικό Σχολείο της Αγριάς και άλλα δύο χρόνια στο Ειδικό Σχολείο της Λαμίας.

Ασχολούμαι επίσης με τη μουσική. Σπούδαζα στο Ωδείο Βόλου πιάνο, έκανα θεωρία, αρμονία, φλογέρα, φλάουτο, φωνητική. Έκανα βέβαια κι άλλα πράγματα, πήγα κολυμβητήριο, είχα πάει ενόργανη γυμναστική, που μου άρεσε και μου αρέσει ακόμα πάρα πολύ, είχα πάει σε ένα αθλητικό σωματείο και έκανα γκόλμπολ. Έκανα χορό, λάτιν, ζούμπα και σάλσα. Και ασχολήθηκα μια χρονιά λίγο με τον στίβο.

Αυτά τα λίγα! Ποια ήταν όμως η πρώτη σου κλίση, αυτό με το οποίο ξεκίνησες;

Ξεκίνησα με τη μουσική από τεσσάρων ετών με παρότρυνση του πατέρα μου. Μου αρέσει πάρα πολύ η φωνητική. Μια φορά που ήμουν στο Ωδείο άκουσα στη διπλανή αίθουσα κάποιους να τραγουδάνε το «Έλα ψυχούλα μου» του Μαχαιρίτσα και αυτό μου έδωσε το έναυσμα να το κάνω κι εγώ. Και στα 15-16 μου πήγα.

Η μουσική είναι τρόπος έκφρασης για μένα.

Όσον αφορά το πρόβλημα της όρασής σου, πότε ήταν η μεταβατική περίοδος που θυμάσαι ότι άρχισες να συνειδητοποιείς και να αποδέχεσαι την διαφορετικότητά σου;

Κάπου στο γυμνάσιο πέρασα πάρα πολύ δύσκολα μέχρι να το αποδεχτώ, γιατί εκεί ήταν πιο έντονη η κατάσταση. Τα παιδιά παίζανε βόλεϊ, μήλα, κάνανε γυμναστική κι εγώ ήμουν στην απ’έξω. Εκεί σιγά-σιγά κατάλαβα πλέον τι γίνεται και το αποδέχτηκα. Είχα όμως πολύ καλή αντιμετώπιση από όλους τους καθηγητές και τους συμμαθητές μου. Με αγαπούσαν πολύ, με προσέχανε, πολλές φορές ίσως και πολύ παραπάνω και ένιωθα να στιγματίζομαι. Τελικά όμως μου βγήκε σε καλό.

Αυτή την έλλειψη αποδοχής την ένιωθες η ίδια ή την βίωνες όντως και από τους γύρω σου;

Στο δημοτικό τη βίωνα, αλλά ήμουν μικρή και δεν το καταλάβαινα. Όταν κατέβαινα να παίξω στη γειτονιά, όπως έκαναν τότε όλα τα παιδιά, δεν με παίζανε. Γιατί δεν μπορούσα να συμμετέχω. Πήγαινα σπίτι κλαίγοντας και το έλεγα στους γονείς μου, αλλά δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί δεν με παίζανε. Δεν μπορούσα τότε να καταλάβω γιατί δεν μπορώ κι εγώ να τρέξω.

Γύρω στη 2α γυμνασίου ήταν που ένιωθα πάρα πολύ μοναξιά, γιατί ένιωθα ότι οι άλλοι δεν αποδέχονταν το πρόβλημα όρασης που είχα. Τότε είχα πάρα πολλή έμπνευση. Καθόμουν και έγραφα, έγραφα, έγραφα, ό,τι μου ερχότανε. Έβγαλα εκεί τα συναισθήματά μου.

Πέρα από τις ομαδικές δραστηριότητες που ίσως και αναγκαστικά δεν μπορούσες να συμμετέχεις, ένιωθες και σε άλλα πράγματα ότι σε κρατούσαν μακριά; Είχες δηλαδή παρέες, άτομα να μιλήσεις;

Στο σχολείο είχα, ναι. Αλλά πιο πολύ χρόνο περνούσα με τους καθηγητές μου. Και από το δημοτικό και σε όλο το γυμνάσιο και λύκειο είχα παράλληλη στήριξη, έναν δάσκαλο δηλαδή που είναι πάντα δίπλα στον μαθητή με αναπηρία.

Με βοήθησε πάρα πολύ ο κάθε άνθρωπος που είχα δίπλα μου κάθε χρόνο, να κοινονικοποιηθώ, να μάθω τους χώρους κι έτσι σιγά σιγά αυτονομήθηκα. Αργότερα, μετά το γυμνάσιο, με βοήθησε να έρθω και σε επαφή με άλλα τυφλά άτομα, γιατί μέχρι τότε δεν είχα επαφή. Φοβόμουν και να χρησιμοποιήσω τη λέξη βλέπω, κοιτάω, τυφλός, ανάπηρος.

Ένιωθα ότι είμαι ίδια με τους βλέποντες, ενώ ουσιαστικά δεν ήμουνα. Διέφερα σε πολλά πράγματα τελικά, αλλά εγώ δεν το είχα 

 Και πώς ήρθες τελικά σε επαφή με άλλα άτομα της ίδιας ιδιαιτερότητας;

Με έφερε ο πατέρας μου σε επαφή με ένα αγόρι από τη Βέροια και ένα κορίτσι από την Αθήνα, η πρώτη μου επαφή ήταν αυτή. Μετά στο σωματείο Μάγνητες Τυφλοί του Βόλου και στη συνέχεια στις ομάδες goalball που πήγαινα.

Αργότερα με τα social media γνωρίστηκα με πολλά άτομα ακόμα και έχω κάνει και πολύ δυνατές φιλίες. Αλλά γενικότερα είμαι πάντα της άποψης ότι ούτε μόνο με τυφλούς πρέπει να κάνω παρέα, ούτε μόνο με βλέποντες. Και τα δύο βοηθάνε πολύ.

Για σένα η λέξη «αναπηρία» σημαίνει ότι εσύ δεν μπορείς να κάνεις πράγματα ή ότι δεν βλέπεις;

Ότι δεν βλέπω είναι δεδομένο, είναι η αναπηρία μας, κάτι που μας λείπει. Η αναπηρία είναι ότι δεν βλέπουμε. Το αν μπορείς ή όχι να κάνεις κάποια πράγματα έχει να κάνει και με άλλους παράγοντες.

Να σου πω ότι είναι κάποια πράγματα μέσα μου που ακόμα δεν μπορώ να τα αποδεκτώ. Πράγματα που δεν μπορώ να κάνω εντελώς μόνη μου, όπως π.χ. να πάω για ψώνια, όπως κάνουν άλλες φίλες μου. Εγώ πρέπει να έχω κάποιον μαζί μου. Δυσκολεύομαι να αποδεχτώ ότι δεν μπορώ να πάρω το ποδήλατο, το αυτοκίνητο και να πάω μια βόλτα. Εκεί που νιώθω ότι υστερώ, ενοχλούμαι. Και πολλές φορές νιώθω ότι κουράζω τους άλλους ζητώντας συνέχεια τη βοήθειά τους για πράγματα που δεν μπορώ να κάνω μόνη μου.

Νομίζω ξέρουμε την απάντηση, αλλά πες μας κι εσύ τι θεωρείς χειρότερο, να έχεις γεννηθεί τυφλός και να γνωρίζεις μόνο αυτό ή να χάνεις την όρασή σου αργότερα;

Πιστεύω είναι πολύ χειρότερο να έχεις γνωρίσει τον κόσμο ως βλέποντας και να χάσεις ξαφνικά το φως σου. Είναι πιο βαρύ να ξέρεις ότι είχες κάτι και να το έχεις χάσει.

Από την κουβέντα που έχουμε κάνει μέχρι τώρα καταλαβαίνουμε ότι οι γονείς σου ήταν δίπλα σου σε όλα, σε υποστήριζαν, σου άνοιγαν τον δρόμο να κάνεις τόσες δραστηριότητες.

Με στήριξαν πάρα πολύ, με πήγαιναν παντού. Με άφηναν να πηγαίνω και μόνη μου ταξίδια. Πρώτη φορά με άφησαν να πάω μόνη μου στο Ναύπλιο στη 2α γυμνασίου. Θέλω πάρα πολύ να ταξιδεύω και το κάνω ακόμα.

Από μικρή μέχρι και τώρα θέλω να αποδεικνύω στον εαυτό μου ότι μπορώ να κάνω πράγματα. Και το κάνω διαρκώς.

Είναι σημαντικό να πούμε ότι η οικογένεια παίζει πολύ καταλυτικό ρόλο και αποδεικνύεται και στη δική σου περίπτωση.

Παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο. Καταρχήν πρέπει πρώτα να αποδεκτούν οι γονείς το πρόβλημα του παιδιού τους για να μπορέσουν να το βοηθήσουν. Εγώ ήμουν από μικρή πολύ ενεργητική και ψαχνόμουνα, εξερευνούσα. Και όταν μεγάλωσα το συνέχισα.

Πώς θυμάσαι την περίοδο που ενηλικιώθηκες πλέον, πέρασες στο Πανεπιστήμιο, έζησες μόνη σου;

Όταν πέρασα στο Πανεπιστήμιο δεν ήξερα τι θα γίνει και πως θα είναι η ζωή μου εκεί. Έφυγα από το χωριό που μεγάλωσα μετά από 18 χρόνια, που ήμουν κλεισμένη κατά κάποιο τρόπο σε έναν γυάλινο κόσμο, έφυγα όμως με πάρα πολύ θάρρος και μεγάλη αποφασιστικότητα να ξεκινήσω μια καινούρια ζωή.

Όταν πήρα το κλειδί του σπιτιού μου στο Βόλο ένιωσα ότι πήρα το κλειδί της ελευθερίας μου! Έμεινα αμέσως μόνη μου και η οικογένειά μου μου έδειξε αρκετή εμπιστοσύνη γενικά.

Στο Πανεπιστήμιο πίστευα ότι θα δυσκολευτώ στο θέμα της πρόσβασης. Υπήρχε όμως μια δομή, που λέγεται «Πρόσβαση» για φοιτητές με αναπηρία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Οι κοπέλες της ομάδας ανέλαβαν την υποστήριξή μου και γίναμε και φίλες στην πορεία.

Μαζί με έναν συντονιστή καθηγητή μου έφτιαξαν και τα βιβλία. Σκανάρανε τα βιβλία των βλεπόντων, τα εκτυπώνανε σε Braille και μετά τα δένανε. Αυτό απαιτούσε πάρα πολύ χρόνο και κόπο, πολλά λεφτά.

Αυτή η διαδικασία δηλαδή γινόταν με πρωτοβουλία των καθηγητών; Δεν υπάρχει κάποια επίσημη υποδομή για τέτοιες περιπτώσεις φοιτητών;

Δεν υπάρχει τίποτα. Τότε που ήμουν εγώ έγινε αυτό με πρωτοβουλία δύο καθηγητών, του κ.Αργυρόπουλου και της κ.Νικολαραΐζη. Ξέρω παιδιά και στην Αθήνα που τους υπαγορεύουν τα βιβλία βλεπόντων και τα γράφουν μόνα τους! Εγώ τα είχα έτοιμα και ήμουν πολύ τυχερή.

Με βοηθούσαν επίσης στην τάξη, μου περιέγραφαν τα βίντεο που προβάλλονταν, τις παρουσιάσεις, με βοηθούσαν στους χώρους του Πανεπιστημίου, που μέχρι να πάω εγώ δεν ήταν προσβάσιμοι.

Ήσουν δηλαδή η μόνη στο Πανεπιστήμιο με πρόβλημα όρασης.

Με ολική απώλεια όρασης ήμουν εγώ, τώρα ήρθε και ο Σώστης, και ήταν και μερικά ακόμα παιδιά, αλλά με μερική απώλεια. Εγώ άνοιξα το δρόμο, χαχα! Γενικά ήταν πολύ καλά τα φοιτητικά μου χρόνια, είμαι πολύ ικανοποιημένη από όλα. Έκανα καλές παρέες, ήταν πολύ ωραία.

Το αντικείμενο σπουδών, και εργασίας σου πλέον, το επέλεξες λόγω της κατάστασης στην οποία είσαι ή σου άρεσε να είσαι δασκάλα, να έχεις αυτή την επαφή με τα παιδιά;

Από μικρή, όταν ήμουν στο δημοτικό, έλεγα ότι θέλω να σπουδάσω θεολογία. Μου άρεσε πάρα πολύ. Στο γυμνάσιο άλλαξα γνώμη, ήθελα κάτι άλλο. Μετά όμως γνώρισα έναν καθηγητή μου, τον κ.Αργυρόπουλο, και μου έμαθε πάρα πολλά πράγματα και από τότε κατάλαβα και αποφάσισα ότι θέλω να ασχοληθώ με την ειδική αγωγή.

Και λόγω του δικού μου προβλήματος, θα μπορούσα να προσφέρω στα παιδιά με την ανάλογη αναπηρία, όπως δεν είχα καταφέρει μέχρι τότε να κάνω. Η ειδική αγωγή ήταν η πρώτη μου επιλογή, όμως ακόμα δεν έχω κάνει αυτό που ονειρευόμουνα: να βοηθήσω ένα τυφλό παιδί χρησιμοποιώντας τη γνώση της όλης κατάστασης από τη δική μου εμπειρία.

Με ποιόν τρόπο δηλαδή θα ήθελες να το βοηθήσεις;

Να είμαι σε ένα παιδί παράλληλη στήριξη. Να του μάθω να γράφει, να διαβάζει, να κοινωνικοποιείται, να μάθει το μπαστούνι, να αποδεχτεί αυτό που είναι και την αναπηρία που έχει, να αγαπήσει τον εαυτό του, να κάνει φίλους. Αυτά που δυσκολεύτηκα να κάνω εγώ, να τα κάνω πιο εύκολα για ένα παιδί με το ανάλογο πρόβλημα.

Είπες ότι τα τελευταία 2 χρόνια δουλεύεις στη Λαμία. Αλήθεια στη Λαμία πως πηγαίνεις κάθε μέρα;!

Χαχα! Εδώ αρχίζει το πανηγύρι. Θεωρώ αρχικά πολύ άδικο αυτό που έγινε. Παλιά υπήρχε ένας τρόπος εισαγωγής για μας, τα άτομα με αναπηρίες, που μπαίναμε με ένα ποσοστό 10% προτεραιότητα. Πριν δύο χρόνια καταργήθηκε αυτό και μας έδωσαν απλά 7 μόρια σαν προσόν αναπηρίας. Όπως έχεις εσύ κάποια μόρια έξτρα επειδή έκανες μεταπτυχιακό, έτσι κι εμείς έχουμε έξτρα 7 μόρια λόγω αναπηρίας. Για μένα αυτό είναι εντελώς χαζό.

Η Λαμία ήταν κάτι τελείως καινούριο. Καινούργιο περιβάλλον, καινούριοι άνθρωποι, καινούρια πόλη. Έπρεπε να ψάξω γκρουπ με άλλα άτομα από εδώ να με εξυπηρετούν ή αλλιώς να νοικιάσω και να μείνω εκεί. Ποιός θα μου μάθαινε όμως εμένα την πόλη; Το κράτος δεν μερίμνησε για όλα αυτά. Μόνη μου έψαξα και την πρώτη και τη δεύτερη χρονιά και βρήκα γκρουπ μετά από πολύ κόπο, κούραση και στενοχώρια.

Δεν ξέρω πως να σου περιγράψω πόσο στενοχωρήθηκα και δυσκολεύτηκα να αποδεχτώ όλο αυτό το τόσο άδικο που έγινε. Εγώ πιστεύω πρέπει να πηγαίνουμε στις πρώτες μας επιλογές.

Σίγουρα. Εκτός από άδικο είναι και παράλογο.

Ε δεν είναι; Κι όχι μόνο για μένα, για όλους εμάς. Κάποιος που βλέπει μπορεί να πάρει το αυτοκίνητό του να πάει, μπορεί να δει εκεί που είναι ο φούρνος, το κομμωτήριο, ό,τι χρειάζεται. Εγώ θα πρέπει να υποχρεώνω κάποιον να έρχεται μαζί όπου θα με πάνε για να μου δείξει το μέρος! 
Κι αφού λένε ότι μας βλέπουν σαν ίσους, ας μας φερθούν ανάλογα. Θες να με στείλεις στη Λαμία; Φέρε μου και εκπαιδευτή κινητικότητας να μου μάθει την πόλη. Όταν είχαμε μιλήσει με το υπουργείο σχετικά με αυτό, η απάντηση ήτανε «αν δεν μπορείς να πας, ας μην πας».

Όλοι οι αναπληρωτές είμαστε κάθε καλοκαίρι με ένα κινητό, έναν υπολογιστή στο χέρι για να δούμε που θα μας πάνε. Τι μας επιφυλάσσει η τύχη μας για την επόμενη χρονιά. Ξέρεις τι ανακούφιση ήταν όταν έμαθα ότι θα είμαι και δεύτερη χρονιά στη Λαμία; Είπα ότι τουλάχιστον δεν θα πρέπει να αλλάξω πόλη πάλι. Είναι πολύ δύσκολο για εμάς.

Όταν έμαθες λοιπόν για πρώτη φορά ότι θα είσαι στη Λαμία…;

Έπαθα κρίση πανικού, έκλαιγα, έκανα καιρό να το ξεπεράσω, να το αποδεχτώ. Το σχολείο ήταν τεράστιο, διώροφο, που συστεγάζεται με το ειδικό γυμνάσιο και το νηπιαγωγείο. Αυτό σημαίνει οχλαγωγία.

Ο ήχος για έναν τυφλό είναι το πιο σημαντικό πράγμα.

Εκεί έχει συνέχεια φασαρία, κι αυτό για μένα σημαίνει αποπροσανατολισμός. Έπαθα φρίκη. Όμως πιο πολύ με φρίκαρε το να ψάξω να βρω ένα γκρουπ για να πηγαινοέρχομαι, αλλιώς έπρεπε να βρω τρόπο να μένω εκεί. Και έλεγα πως θα μείνω, και τι θα κάνω? Η Λαμία είναι μια πόλη που δεν είναι προσβάσιμη, για μένα, δεν έχει καλές συγκοινωνίες. Εδώ ξέρω την πόλη και την κάθε γωνιά της.

Στη διαδικασία της διδασκαλίας είσαι μόνη σου ή υπάρχει και κάποιος ακόμα που βοηθάει στη τάξη;

Κάνουμε συν-διδασκαλία με μια ακόμα δασκάλα και συνεργαζόμαστε πολύ καλά. Εκείνη έχει τον ηγετικό ρόλο και κάνει το μαθησιακό κομμάτι, που εκ των πραγμάτων δεν μπορώ να κάνω εγώ. Τους ετοιμάζει τα τετράδια με τις ασκήσεις και μετά εγώ πάω μαζί τους και τις λύνουμε. Εγώ επίσης τους κάνω μουσική, μαθηματικά, τους διαβάζω παραμύθια και διάφορα άλλα.

Έχουμε 8 παιδιά με διάφορες αναπηρίες, διανοητικές κυρίως. Και έχω και ένα παιδάκι με κώφωση, που με αυτό δεν μπορώ δυστυχώς να έρθω σε επαφή. 
Τα παιδιά έχουν καταλάβει γενικότερα τι χρειάζομαι και έρχονται και από το γραφείο και με παίρνουν να πάμε στην τάξη, έρχονται δίπλα μου να με βοηθήσουν. Είναι φοβερό.

Μιας και αναφέρεσαι σ’ αυτό, ποιά είναι συνήθως η αντιμετώπιση που έχεις από τους άλλους ανθρώπους; Προσαρμόζονται εύκολα στην ιδιαιτερότητά σου;

Τους κάνω εγώ να προσαρμόζονται. Οι άλλοι εκλαμβάνουν αυτό που τους δείχνεις. Αν τους δείξεις ότι είσαι ένας κακομοίρης, ανάπηρος, τυφλός, μίζερος, που θέλει να τον λυπούνται, αυτό θα είσαι. 

Αν δείξεις ότι είσαι ένας άνθρωπος ίσος, που θέλει την παρέα τους και έχεις την προσωπικότητά σου, αυτό θα αγαπήσουν σε σένα.

Τι είναι αυτό που θεωρείς ότι σε δυσκολεύει τελικά πιο πολύ στη ζωή σου; Το γεγονός ότι δεν βλέπεις ή το γεγονός ότι οι άλλοι δεν μπορούν να προσαρμοστούν σ’ αυτό;

Καλή ερώτηση! Νομίζω το ότι οι άλλοι δεν μπορούν να προσαρμοστούν. Εγώ δεν βλέπω, είναι δεδομένο, δεν μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό.

Οι άλλοι όμως θεωρώ πρέπει να προσαρμοστούν και να υποστηρίξουν τις δικές μου ανάγκες. Όπως π.χ. να κάνουν προσβάσιμους τους δρόμους, τις υπηρεσίες, την τεχνολογία.

Σ.Κ. Έχουμε χτυπήσει πολλές φορές σε διάφορα σημεία που ακολουθούμε τον οδηγό (τα ειδικά πλακάκια στα πεζοδρόμια). Οι γραμμές οδηγούν πάνω σε δέντρα, σε στάσεις, σε περίπτερα…

Το θέμα δεν είναι μόνο να γίνονται κάποια έργα, αλλά να γίνονται και σωστά. Κάτι που δεν είναι αποτελεσματικό είναι σαν να μην υπάρχει. Ίσως είναι και χειρότερο πολλές φορές.

Εδώ στο Βόλο είναι εύκολο για έναν άνθρωπο με πρόβλημα όρασης να κυκλοφορήσει ή χρειάζεται και κάποιον άλλο μαζί του;

Σ’ αυτή την πόλη πιστεύω ότι μπορεί. Έχω πάει και σε άλλες πόλεις που πραγματικά χάνεσαι. Εδώ π.χ. δεν έχουμε ομιλούντα αστικά, που έχουν στις μεγάλες πόλεις. Όμως εδώ γενικά βοηθάει και η δομή της πόλης, που είναι τετράγωνη και όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην παραλία. Στο κέντρο ειδικά είναι πολύ καλά.

Σ.Κ. Για μένα που έχω ζήσει και Αθήνα, ο Βόλος είναι από τις πιο προσβάσιμες πόλεις.

Ζείτε σε ένα σπίτι μόνοι σας, δύο άτομα που μοιράζεστε το ίδιο πρόβλημα όρασης. Φαντάζομαι ότι υπάρχουν κάποια τεχνικά θέματα μέσα στο σπίτι, στις καθημερινές σας δραστηριότητες, όπως το μαγείρεμα, το συμμάζεμα. Πόσο εύκολα βρίσκετε τρόπους να τα κάνετε αυτά;

Μ’αρέσει πολύ το μαγείρεμα, αλλά δε το κάνω γιατί βαριέμαι. Μπήκα στη διαδικασία να μάθω να κάνω κάποια πράγματα και ξέρω να τα κάνω γενικά, αλλά βαριέμαι. Μια βασική δυσκολία π.χ. είναι να μη βάλω λάθος χρώματα ρούχων μαζί στο πλυντήριο.

Σ.Κ. Νόμιζα πάντα ότι ένας τυφλός δεν γίνεται να μαγειρέψει. Είναι πολύ δύσκολο. Όμως γνώρισα τυφλούς που μαγειρεύουν απίστευτα φαγητά, φτιάχνουν κοκκινιστά, μουσακάδες. Μαγειρική δεν είναι μόνο η όραση. Είναι η μυρωδιά, η γεύση, η υφή. Απλά για έναν τυφλό πρέπει να είναι διάφορα πράγματα πιο προσβάσιμα στην κουζίνα για να μπορεί να το κάνει πιο εύκολα.

Πως βλέπετε την εξέλιξη της τεχνολογίας όσον αφορά την γενικότερη διευκόλυνση των ατόμων με αναπηρίες; 

Για εμάς η τεχνολογία προχωράει αρκετά γρήγορα πλέον. Έχουν βγει φοβερές εφαρμογές, κινητά, υπολογιστές, μπαστούνια, πάρα πολλά πράγματα. Έχουν κάνει τη ζωή μας εύκολη. Εγώ αυτό που λέω τώρα τελευταία είναι ότι το μόνο που δεν μπορώ να κάνω είναι να οδηγήσω. Όλα τα άλλα μπορώ να τα κάνω! Υπάρχουν τρόποι για όλα.

Την περίοδο που εσείς αρχίσατε να ζείτε πλέον μόνοι σας ως φοιτητές κτλ, σε τι φάση βρισκόταν τότε αυτή η τεχνολογία;

Δεν είχε εξελιχθεί τόσο ακόμα τότε, ήταν πιο δύσκολα. Τα τελευταία 2-3 χρόνια έχει ανέβει κατακόρυφα. Ας πούμε, μια δυσκολία που έχω είναι να ταιριάζω σωστά τα ρούχα μεταξύ τους, τα χρώματα. Τώρα μπορώ να κάνω μια βιντεοκλήση με μια φίλη να μου πει. Ή έχουν βγει και εφαρμογές που σου λένε τι χρώμα είναι το κάθε ρούχο. Τότε που ξεκίνησα δεν υπήρχαν αυτά.

Το gps επίσης! Πολλές εφαρμογές που σε κατευθύνουν σε μέρη της πόλης, πολύ βοηθητικές. Η αναγνώριση οθόνης, που μας διαβάζει ό,τι υπάρχει στην οθόνη του κινητού, περιγράφει φωτογραφίες. Αυτές οι τεχνολογίες μας έχουν βοηθήσει πάρα πολύ και σίγουρα μπορούν να γίνουν κι άλλα περισσότερα.

Εσύ, όπως και κάθε άνθρωπος που δεν βλέπει, δεν ξέρει τι είναι πως και φαντάζομαι ότι τα περισσότερα πράγματα τα αντιλαμβάνεσαι με την αφή. Την αίσθηση του χώρου τριγύρω σου πως την έχεις αναπτύξει;

Μου δείξανε ότι «αυτό είναι καρέκλα», «αυτό είναι πιρούνι», ας πούμε, εγώ τα περιεργαζόμουν και αγγίζοντάς τα σιγά σιγά έμαθα τι και πως είναι το καθετί. Είναι θέμα εκπαίδευσης.

Μετά σε χώρους όπως το σχολείο που είμαι, μου δείξανε τους χώρους που χρειάζομαι να ξέρω κι εγώ έβαλα σημάδια αναφοράς. Εκεί που στρίβει ο τοίχος π.χ. είναι αυτό, εκεί που είναι ο πυροσβεστήρας είναι το άλλο. Άλλοι λειτουργούν με βήματα, εγώ λειτουργώ με σημάδια. Ξέρω που είναι τι. Όταν μου αλλάζουν θέση στα πράγματά μου παθαίνω αμόκ!

Λέμε γενικά ότι όταν γνωρίζεις έναν άνθρωπο, το πρώτο πράγμα που παρατηρείς σε αυτόν είναι η εξωτερική του εικόνα. Εσείς όταν γνωρίζετε πρώτη φορά έναν άνθρωπο ποια είναι τα στοιχεία που σας μένουν και σας δίνουν αυτή την πρώτη εικόνα του;

Είναι ο τόνος και η ένταση της φωνής, ο τρόπος που μιλάει ο άλλος, η μυρωδιά. Απλά εμείς μαθαίνουμε να αναπτύσσουμε και τις υπόλοιπες αισθήσεις λίγο περισσότερο, αναγκαστικά.

Σ.Κ. Αν κάνετε παρέα με κάποιον τυφλό, θα δείτε ότι εμείς έχουμε την τάση να επικοινωνούμε πολύ με το άγγιγμα. Θα πάρουμε αγκαλιά έναν φίλο μας όταν τον δούμε, θα του πιάσουμε το χέρι. Σε φυσιολογικά πάντα όρια εννοείται. Εσείς όμως δεν το κάνετε πολύ αυτό και είναι και κάτι που παρεξηγείται εύκολα.

Αυτό που έχετε αισθανθεί περισσότερο από τους ανθρώπους γύρω σας είναι ότι φοβούνται ή ότι σας λυπούνται;

Σ.Κ. Αισθάνονται ανασφάλεια. Δεν ξέρουν πως να μας μιλήσουν, τι λέξεις να χρησιμοποιήσουν. Φοβούνται να πούνε «βλέπω, «κοιτάω», «τυφλός». Δεν ξέρουν τον τρόπο να μας πλησιάσουν. Και είναι πολύ φυσιολογικό να είναι δύσκολο στην αρχή για εσάς να προσπαθείτε να καταλάβετε τι νιώθουμε και σκέφτεστε την κάθε κουβέντα που θα πείτε. Αυτό όμως για εμένα είναι πολύ καλό.

Το δύσκολο είναι όταν κάποιοι σε λυπούνται, που σπάνια το βλέπουμε είναι η αλήθεια. Συνήθως συμβαίνει από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά και όχι μόνο. Σ’ αυτούς εγώ θα έλεγα ότι όλοι είμαστε άνθρωποι και χαρακτηριζόμαστε από την προσωπικότητά μας.

Τι θα θέλατε να πείτε στον κόσμο που θα δει τη συνέντευξη; Ποιό μήνυμα θα θέλατε ενδεχομένως να περάσετε σχετικά με τους ανθρώπους που έχουν αναπηρίες; 

Όλοι είμαστε ίσοι, αλλά διαφορετικοί. Το πρόβλημά μας δεν είναι αυτό που μας χαρακτηρίζει σαν ανθρώπους.  

Να μη φοβούνται να μας πλησιάσουν, να μας μιλάνε, να μας αφήσουν να μπούμε στην παρέα τους. Ακόμα και στο δρόμο αν μας δουν να δυσκολευόμαστε με κάτι, να μη φοβούνται να έρθουν να μας μιλήσουν. Να σκέφτονται ότι έχουν να πάρουν και από αυτό μια εμπειρία.

Στέλλα, Σώστη, σας ευχαριστούμε πολύ για την υπέροχη κουβέντα! Πραγματικά ήταν ένα μικρό μάθημα όλο αυτό σήμερα! Να είστε καλά!

Συνέντευξη / επιμέλεια: Άννα-Μαρία Κέκια, Διαμαντούλα Χατζηαντωνίου

Φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο της Στέλλας Μιχολίτση με άδεια χρήσης για το παρόν κείμενο του Montelaki.gr

 Πηγή