Ζωγραφίζουν με τα μάτια της ψυχής

Του Δημήτρη Ν. Μανιάτη

Τυφλά παιδιά από όλον τον κόσμο βραβεύονται για έργα τους που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε από εκείνα των παιδιών που βλέπουν, στο πλαίσιο της 8ης Διεθνούς Εκθεσης Ζωγραφικής στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών

Πώς ζωγραφίζει ένα τυφλό παιδί; Για την απάντηση ας στραφούμε στο μακρινό 1981 και σε μια από τις πρώτες προσπάθειες σε συλλογικό επίπεδο στην χώρα μας, στο Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών. 

 

Το σύστημα Braille ήταν και είναι το δικό τους μυστικό, το γνωστό σύστημα γραφής των τυφλών, μέθοδος γραφής και ανάγνωσης διά της αφής με σπουδαία αποτελέσματα. 

 

«Πήραμε δακτυλομπογιές, χονδρούς μαρκαδόρους, φαρδιά πινέλα, ξύλινα τελάρα για την τοποθέτηση του ειδικού, αντιληπτού με την αφή, χαρτιού ζωγραφικής. Για την αισθητοποίηση των εννοιών χρησιμοποίησαν τα διάφορα σχήματα υλικού, τα παιδιά άρχισαν να ψηλαφούν και να αναγνωρίζουν τα αντικείμενα και στη συνέχεια αναγνώρισαν τα χρώματα μέσα από τη γεύση και την όσφρηση (για παράδειγμα το κόκκινο χρώμα είναι όπως η ντομάτα). Τα χρώματα που χρησιμοποίησαν ήταν δακτυλομπογιές μέσα σε κουτιά που από έξω ήταν γραμμένα τα ονόματα των χρωμάτων με γραφή Braille ώστε να τα διαβάζουν και να τα χρησιμοποιούν. Η πρώτη ομάδα είχε δεκαπέντε παιδιά, τα εννιά κατάφεραν να ζωγραφίσουν» θυμάται η παιδαγωγός, συγγραφέας και πρόεδρος της Διεθνούς Παιδικής Εκθεσης Ζωγραφικής στην Ελλάδα Αννα Λαουτάρη-Γκριτζάλα που τότε ανέλαβε πρωτοβουλίες για τη ζωγραφική διά χειρός τυφλών παιδιών. 

 

Δεν είναι όμως μόνο τεχνικό το μυστικό για τις συγκινητικές προσπάθειες των τυφλών παιδιών. «Ζωγραφίζουν με τα μάτια της ψυχής» απαντάει με συγκίνηση η κ. Λαουτάρη. Η παθιασμένη συγγραφέας και με πλούσιο παιδαγωγικό έργο ετοίμασε με κάθε λεπτομέρεια τη Διεθνή Εκθεση Ζωγραφικής τυφλών παιδιών που άρχισε χθες στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών. Και από εκείνες τις πρώτες προσπάθειες κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. 

 

Η έρευνα και η μελέτη της παθιασμένης συγγραφέως για τη ζωγραφική των τυφλών παιδιών αρχίζει από το 1981. Το πρώτο της ερέθισμα βέβαια το είχε πριν από μερικά χρόνια - από ένα δημοσίευμα στους «Τάιμς» για μια έκθεση ζωγραφικής πέντε κοριτσιών τελείως τυφλών καθώς και άλλων με μερική όραση. «Τότε πρωτοσυγκινήθηκα από τις προσπάθειες των παιδιών και άρχισα τη δική μου έρευνα και στην Ελλάδα. Τότε βέβαια επικρατούσε σκοτάδι σε αυτόν τον τομέα, ζωγραφική για τυφλά παιδιά δηλαδή. Βομβαρδίσαμε με επιστολές τις ξένες πρεσβείες, οργανώσαμε κάποια πρώτα μαθήματα και κάπως έτσι έγινε η αρχή» θυμάται η Αννα Λαουτάρη-Γκριτζάλα. 

 

Κάπως έτσι ο επόμενος κρίκος στην αλυσίδα της δικής της επιμονής και θέλησης είναι η πρώτη Διεθνής Παιδική Εκθεση Ζωγραφικής Τυφλών Παιδιών, το 1985, με συμπαραστάτη όπως η ίδια τονίζει και τότε και τα επόμενα χρόνια το ΚΕΑΤ (Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών).

Επίσης, το βιβλίο - λεύκωμά της «Τα τυφλά παιδιά ζωγραφίζουν» είναι μια σύνοψη των 27 χρόνων προσπαθειών και αγώνων για τα τυφλά παιδιά και συμπεριλαμβάνει έργα επίδοξων μικρών ζωγράφων. «Ενας επώδυνος αγώνας ήταν να συναρμολογήσω την ύλη. Είχαμε ένα βουνό - κυριολεκτικά - από σχέδια, κάναμε μια επιλογή από όλον τον κόσμο. Το αποτέλεσμα ήταν συγκινητικό» προσθέτει η συγγραφέας του. Μια λεπτομέρεια που εντυπωσιάζει είναι πως το βιβλίο έφτασε σε όλον τον κόσμο, μέχρι και στον Σύλλογο των τυφλών της φυλής των Παπούα! 

 

Η ζωγραφική τέχνη δεν είναι χάρισμα μόνο των παιδιών που βλέπουν αλλά και των παιδιών με προβλήματα όρασης. Η άγνωστη ζωγραφική - όπως επισημαίνει η κ. Γκριτζάλα - και το άγνωστο χρώμα για τα τυφλά παιδιά είναι στην αρχή ένα παιχνίδι. Ζωγραφίζει παίζοντας και σιγά σιγά αυτό γίνεται γέφυρα για να περάσει στην απέναντι όχθη και να συναντήσει τη ζωγραφική των παιδιών που βλέπουν. Με ισότιμα αποτελέσματα θα προσθέταμε. Και με μπόλικο φως.

 

 

Πηγή: Τα ΝΕΑ online ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Πέμπτη 07 Ιουνίου 2012