Βλέποντας τη ζωή αλλιώς

06/03/2011 | Της Ελευθερίας Σωφρονίου

Φωτεινά παραδείγματα πρέπει ν’ αποτελούν οι τυφλοί, οι οποίοι με τη θαυμαστή θέλησή τους, την πίστη και την υπομονή, αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι ρίψασπις μπροστά στις αντιξοότητες, ούτε να παραδίδεται στην πρώτη δυσκολία. Ένας από αυτούς, ο 28χρονος Νίκος Δημητρίου, ο οποίος παρά την απουσία της αίσθησης της όρασης, μορφώθηκε, σπούδασε και εντάχθηκε ομαλά στο κοινωνικό σύνολο. Αν και μας εκμυστηρεύτηκε το μεγάλο παράπονό του, ότι η προκατάληψη είναι παρούσα στις συναναστροφές του, ωστόσο έχει θέσει ωραίους στόχους στη ζωή του. Το παγκόσμιο στερέωμα έχει αναδείξει σπουδαίες μορφές τυφλών, που απέδειξαν ότι οι τυφλοί δεν είναι «ανάπηροι», αλλά μπορούν να μεγαλουργήσουν, όπως ο αρχαίος επικός ποιητής ο Όμηρος. Αδυνατείς να πιστέψεις πώς ένας άνθρωπος, που δεν είδε ποτέ το φως του ήλιου, το περιγράφει με θαυμαστή δεξιοτεχνία.

Την αυγή τη χαρακτηρίζει νυχτοθρεμμένη και ροδοδάκτυλη, προσωποποιώντας την σαν κόρη που με τα ροδαλά δάχτυλά της απλώνει το χρώμα γύρω της, στον έξοχο στίχο της Οδύσσειας (δ, 306) «Ήμος δ' ηριγένεια φάνη ροδοδάκτυλος Ηώς».

Άλλο παράδειγμα είναι η μορφή της Έλεν Κέλερ, η οποία δεν λύγισε από τη στέρηση των δυο αισθήσεων και της φωνής, αλλά αγωνίστηκε σκληρά, πάλεψε γενναία και στο τέλος νίκησε. Αποτελεί σταθμό στην ιστορία των τυφλών και των κωφών, αφού απέδειξε αυτό που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο. Ότι η απουσία μιας αίσθησης δεν είναι τροχοπέδη στην ανάπτυξη και την καλλιέργεια ενός ανθρώπου.

Η μοιραία θερμοκοιτίδα

Ο Νίκος έχασε την όρασή του στη θερμοκοιτίδα, όταν ήταν τριών ημερών, καθώς ως βρέφος που γεννήθηκε πρόωρα (εξαμηνίτικο), αναγκάστηκε να μπει στη θερμοκοιτίδα και, λόγω της μεγάλης ποσότητας οξυγόνου, επηρεάστηκε το οπτικό νεύρο. «Έτσι προέκυψε η αναπηρία. Προέκυψε 3-4 μέρες μετά τη γέννησή μου, αλλά θεωρώ ότι είμαι εκ γενετής τυφλός γιατί ποτέ δεν θυμάμαι να βλέπω», δήλωσε στην εφημερίδα μας. Σημαντικό ρόλο για την αντίληψη του κόσμου γύρω του, διαδραματίζει η ακοή. «Τα χρώματα και την όραση τα αντικαθιστώ με ήχους. Τα χρώματα τα ξέρω παπαγαλία, ξέρω ότι το λεμόνι είναι κίτρινο. Ξέρω τη θεωρία, τα χρώματα των φώτων τροχαίας, δεν ξέρω, όμως, την πράξη», ανέφερε ενώ πληκτρολογούσε ένα e-mail στο φίλο του. «Η τεχνολογία έχει κάνει θαύματα. Με τα άλματα της ανάπτυξης της τεχνολογίας μπορώ να επικοινωνώ με τους φίλους μου στον υπολογιστή, μπορώ να γράφω μηνύματα στο κινητό. Στα κινητά έχουμε ειδικό λογισμικό, που μας διαβάζει ποιος μας καλεί, τα μηνύματά μας», ανέφερε, επισημαίνοντας ότι η τύφλωση γι’ αυτόν δεν είναι απώλεια, αφού προέκυψε όταν ήταν μωρό και έμαθε να ζει έτσι.

Η προκατάληψη

Ο Νίκος ανέφερε ότι στην Κύπρο υπάρχει η προκατάληψη και η μη αποδοχή της διαφορετικότητας. «Δυστυχώς, στην Κύπρο δεν αποδέχονται εύκολα το διαφορετικό. Για να καταλάβετε, υπάρχει προκατάληψη από τυφλούς για άτομα κωφά. Είναι παράξενο, γιατί πρέπει ένα άτομο με μιαν αναπηρία να αποδέχεται πιο εύκολα την άλλη αναπηρία», σημείωσε, τονίζοντας ότι υπάρχει φόβος για το διαφορετικό. Παράλληλα, η δυσκολία ένταξης στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον φαίνεται από το γεγονός ότι οι φίλοι του Νίκου προέρχονται από το χώρο των τυφλών. «Δυστυχώς, δεν έχω φίλους από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον», είπε. Όταν τον ρωτήσαμε γιατί χρησιμοποίησε το επίρρημα «δυστυχώς», υπέδειξε ότι δεν είναι σωστό ένας τυφλός να περιορίζεται μόνο στον κόσμο των τυφλών, γιατί έτσι ο τυφλός βλέπει τον κόσμο μεμονωμένα, μονόπλευρα και η ομάδα των τυφλών είναι αποκομμένη, στο περιθώριο.

Απολαμβάνει την ανεξαρτησία του

«ΣΤΗΝ Κύπρο είμαστε πίσω σε θέματα αναπηρίας και ο κόσμος ίσως να μην είναι ενημερωμένος όσο θα έπρεπε», ανέφερε στη «Σ», περιγράφοντας με μελανά χρώματα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στην καθημερινότητα. «Συχνά σκοντάφτουμε σε αυτοκίνητα πάνω στα πεζοδρόμια. Φαίνεται ο κόσμος δεν σέβεται τα πεζοδρόμια», είπε, προσθέτοντας ότι η έλλειψη μέσων μαζικής μεταφοράς αποτελεί μεγάλο κενό για την ομαλή διαβίωσή τους. «Όταν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, τότε γεννιούνται προβλήματα», υπογράμμισε.

Πριν από λίγους μήνες, ο Νίκος μετακόμισε στο διαμέρισμά του δίπλα στη Σχολή Τυφλών και απολαμβάνει την ανεξαρτησία του. «Μέχρι πρόσφατα έμενα στο Τσέρι με τους γονείς μου. Από τον περασμένο Νοέμβριο μετακόμισα κοντά στη Σχολή Τυφλών, σε διαμέρισμα», είπε. Ο Νίκος εξήγησε ότι του αρέσει να έχει την ελευθερία κινήσεων, γιατί, κατά τα φοιτητικά του χρόνια στην Αγγλία, συνήθισε να έχει τον δικό του χώρο και να μην υφίσταται έλεγχο.

Η κοινωνία να ξεριζώσει τις προκαταλήψεις

Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ Μπεκιαράκη είναι από την Κρήτη και κάνει το μεταπτυχιακό της «Ενιαία Εκπαίδευση» στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κύπρου. Γνωρίζει τη γραφή Braille και ως εκπαιδευτικός θεωρεί είναι πολύ σημαντική η προσέγγιση του καθηγητή ή του δασκάλου απέναντι στα παιδιά με τύφλωση. Όπως ανέφερε στην εφημερίδα μας, το κίνητρο της εκμάθησης του οπτικού συστήματος της γραφής και ανάγνωσης εκπήγασε από βασικούς στόχους που ορίζει κάθε φορά ως άξονες στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέτοιοι επιδιωκόμενοι στόχοι είναι η ενεργητική συμμετοχή όλων των μαθητών στο μάθημα και η αυτονομία του μαθητή στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Η Κατερίνα έφερε ως παράδειγμα ότι όταν χρησιμοποιεί στην τάξη εποπτικά μέσα, όπως το διαφανοσκόπιο, είναι χρήσιμο και ωφέλιμο για τον απτικό αναγνώστη-μαθητή να έχει εκείνη την ώρα το ίδιο διδακτικό υλικό στη μορφή Braille. «Αισθάνομαι ικανοποίηση, όταν καταφέρνω να ανταποκριθώ στις απαιτήσεις και ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά, χωρίς να προβαίνω σε διακρίσεις, χρησιμοποιώντας μια διαφοροποιημένη διδασκαλία», επισήμανε, τονίζοντας ότι η γραφή τη βοηθά να είναι πιο αποτελεσματική με το μαθητή με οπτική αναπηρία. «Η αγάπη μου για το συνάνθρωπο και η πίστη μου στην αρχή ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί, όλοι είμαστε ίσοι, με οδήγησε στο ν' αποκτήσω αυτήν τη γνώση», είπε. Η Κατερίνα ανέφερε, επίσης, ότι έχει μια ισότιμη φιλία με άτομα με οπτική αναπηρία, που μοιράζονται πολλά κοινά ενδιαφέροντα.

Η Κατερίνα δεν παρέλειψε ν' αναφερθεί και στη σύγχρονη κοινωνική οργάνωση, η οποία αποκλείει τα άτομα με αναπηρία από τη συμμετοχή στις καθημερινές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές, επαγγελματικές, πολιτισμικές και πολιτικές δραστηριότητες, προβάλλοντας την κοινωνική διάσταση της αναπηρίας. Όπως ανέφερε, η κοινωνία φαλκιδεύει τα άτομα με αναπηρία και θέτει φραγμούς στην ομαλή ένταξη στην κοινωνία και παρέθεσε παραδείγματα: Όταν απουσιάζουν οι μπάρες και οι ανελκυστήρες στα κτίρια, όταν απουσιάζει η γραφή Braille σ’ έναν δημόσιο χώρο, όταν εμποδίζεται η πρόσβαση των τυφλών στους δημόσιους διαδικτυακούς χώρους των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όταν δεν υπάρχει ο διερμηνέας της νοηματικής γλώσσας με αποτέλεσμα να παραμένει αγεφύρωτη η επικοινωνία ενός κωφού ατόμου με το περιβάλλον του.

«Η κοινωνία έχει υποχρέωση ν’ άρει όλους αυτούς τους φραγμούς και να ξεριζώσει τις προκαταλήψεις για τ’ άτομα αυτά», κατέληξε.

Οι σπουδές και ο ρόλος των γονιών του

Στο δημοτικό της Σχολής Τυφλών φοίτησε ο Νίκος, ενώ μετά πήγε στο Γυμνάσιο Σταυρού και το Λύκειο Αποστόλου Βαρνάβα. Στο Γυμνάσιο είχε κάποιους φίλους, στο Λύκειο βίωσε τη μοναχικότητα. «Ήμουν πολύ εσωστρεφής, ντροπαλός και λιγομίλητος. Ίσως ο κλειστός μου χαρακτήρας να μην τους επέτρεπε να με προσεγγίσουν», ανέφερε, ενοχοποιώντας το χαρακτήρα του και όχι τη διαφορετικότητά του για τη δυσκολία που αντιμετώπιζε στις διαπροσωπικές του σχέσεις. «Μπορεί να τους απομάκρυνα με τη στάση μου και την ντροπαλότητά μου», ανέφερε. Οι γονείς του διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο για τη μόρφωσή του και την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του. «Με ενθάρρυναν να σπουδάσω και δεν έφεραν καμιάν αντίδραση στην απόφασή μου. Οι γονείς φίλων-τυφλών ήταν υπερπροστατευτικοί και δεν τους επέτρεψαν να ζήσουν τον κόσμο και να γίνουν ανεξάρτητοι. Είμαι τυχερός σε αυτόν τον τομέα», τόνισε, προσθέτοντας ότι έχει δύο αδέρφια και μια αδερφή.

Πανεπιστήμιο

Ο Νίκος σπούδασε στο κολέγιο τυφλών Dorton College, στο Kent, στο τμήμα Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Μετά το κολέγιο φοίτησε τρία χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Hall και σπούδασε Μουσική Τεχνολογία. Αυτό ήταν κανονικό πανεπιστήμιο και δεν προοριζόταν μόνο για τυφλούς, όπως είπε. «Δεν είμαι υπέρ του, τα κολέγια να είναι μόνο για τυφλούς. Ο τυφλός πρέπει να είναι μέσα στην κοινωνία και να μάθει να συναναστρέφεται με όλον τον κόσμο. Αν κάποιος φοιτά σε ένα κολέγιο μόνο για τυφλούς, είναι αποκομμένος από την πραγματικότητα και γκετοποιείται. Δεν νομίζω να είναι σωστό αυτό, να υπάρχουν πανεπιστήμια δύο ταχυτήτων», ανέφερε. Ο Νίκος εξήγησε ότι όταν ένας τυφλός συναναστρέφεται μόνο με τυφλούς, χάνει την αίσθηση της πραγματικότητας και αναπτύσσει τους λεγόμενους τυφλισμούς. «Είμαι της άποψης ότι οι τυφλοί πρέπει να γνωρίζουν τους άγραφους κανόνες και να γνωρίζουν πώς πρέπει να συμπεριφέρονται για να μη φαίνονται παράξενοι στους άλλους», συμπλήρωσε.

Ηχοληψία

Στον τομέα της ηχοληψίας θέλει να εργοδοτηθεί ο Νίκος. Προς το παρόν δουλεύει ως ηχολήπτης στην Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών. «Μου αρέσει η δουλειά που κάνουμε στην Οργάνωση. Βοηθώ στην εκπόνηση του μηνιαίου ακουστικού περιοδικού. Επίσης, ασχολούμαι με την ηχογράφηση βιβλίων σε ψηφιακή μορφή. Έρχεται άτομο που βλέπει, διαβάζει το βιβλίο και το ηχογραφούμε», ανέφερε. Όνειρό του είναι, πέρα από την εξεύρεση εργασίας, να παντρευτεί και να κάνει παιδιά. «Μεγάλωσα σε μια αγαπημένη πολύτεκνη οικογένεια και μου αρέσει αυτό το πρότυπο ζωής», είπε, χαρακτηρίζοντας την οικογένεια μια «φωλιά», ένα καταφύγιο για κάθε άνθρωπο.

Δεν θέλουμε χρήματα, θέλουμε ανθρωπιά

Αναφορικά με τα επιδόματα της Κυβέρνησης, ο Νίκος είπε ότι είναι ικανοποιητικά αλλά ο ίδιος δεν εφησυχάζει με αυτά. «Θέλω να έχω τη δική μου δουλειά για να είμαι ενεργό μέλος στην κοινωνία. Είναι καλά τα επιδόματα. Υπάρχουν άτομα που τα χρειάζονται, αλλά πρέπει στην Κύπρο οι ιθύνοντες να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο για τους τυφλούς, ώστε να τους βοηθούν στην εργοδότηση». Παραθέτοντας τα οφέλη της εργασίας, ο Νίκος είπε ότι η εργοδότηση βοηθά στην κοινωνικοποίηση του ατόμου. «Μέσω της δουλειάς γνωρίζεις κόσμο. Ακόμα είναι διαφορετικό να νιώθεις ότι κερδίζεις να χρήματά σου μόνος σου. Είναι μια ηθική ικανοποίηση», πρόσθεσε, ενώ είπε ότι δεν πρέπει απλά με τη χρηματοδότηση οι Κύπριοι να νιώθουν καλά με τη συνείδησή τους. «Δεν είναι μόνο τα χρήματα. Είναι η ανθρωπιά, είναι το πραγματικό ενδιαφέρον», ανέφερε θέτοντας ελαφρά ότι δεν πρέπει οι Κύπριοι να ταυτίζουν τα χρήματα με το ενδιαφέρον.

Η καθημερινότητά του

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ του Νίκου δεν απέχει πολύ από αυτήν των βλεπόντων. Ξυπνά το πρωί, εργάζεται στην Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών και μετά πηγαίνει με φίλους να φάει σε καμιά ταβερνούλα ή καφετερία. Ένα ενδιαφέρον χόμπι που έχει, ασυνήθιστο στο χώρο των τυφλών, είναι να βγαίνει την άνοιξη στην αυλή και να ηχογραφεί το τιτίβισμα των πτηνών. «Μου αρέσει να μαθαίνω τον ήχο του κάθε πουλιού και το όνομά του για να το αναγνωρίζω. Επίσης, μου αρέσει να διαβάζω για τις συνήθειές τους. Περισσότερο μου αρέσουν τα μεταναστευτικά πουλιά, γιατί μου κάνει εντύπωση που έρχονται την άνοιξη και φεύγουν το χειμώνα», επισήμανε. Άλλο χόμπι του Νίκου είναι η μουσική. Παίζει ακορντεόν και ακούει τα διαχρονικά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, του Μάνου Λοΐζου, του Μίκη Θεοδωράκη.

Πηγή: Η Σημερινή